Fizjoterapia

TERAPIA MANUALNA - nowoczesna metoda leczenia bólu.

Terapia manualna jest jednym z działów medycyny, ciągle mało znana i niezbyt rozpowszechniona. Okazuje się jednak bardzo przydatna w praktycznej działalności niemal wszystkich specjalności lekarskich zajmujących się narządem ruchu, a w szczególności w diagnostyce i leczeniu zespołów bólowych kręgosłupa. Istnieją możliwości wykorzystania metod terapii manualnej w poszczególnych specjalnościach lekarskich, takich jak neurologia, rehabilitacja, ortopedia i reumatologia.
Zabiegi terapii manualnej są nowoczesnym sposobem leczenia, opartym o poznane mechanizmy fizjologiczne, zasady biomechaniki oraz szeroką wiedzę medyczną.
Leczenie tą techniką dotyczy aparatu ruchu czyli; mięśni, stawów i nerwów obwodowych. Należy tutaj wspomnieć o nieco szerszym pojęciu jakim jest medycyna manualna, która zajmuje się oprócz wyżej wymienionych struktur także aspektem psychogennym różnych zespołów bólowych i uwarunkowaniami społeczno - środowiskowymi.
Leczenie zespołów bólowych dotyczących aparatu ruchu odbywa się za pomocą rąk terapeuty. Istnieje bardzo wiele technik, chwytów i pozycji ułożeniowych.
Terapia manualna zajmuje się zarówno bólami kręgosłupa jak i zespołami bólowymi pochodzącymi od kręgosłupa oraz uszkodzeniami mechanicznymi i przeciążeniowymi zarówno stawów obwodowych (stawy barkowe, biodrowe, kolanowe i inne) jak i tkanek miękkich (mięśnie, więzadła, ścięgna).
Bóle mięśni, więzadeł czy stawów mogą być spowodowane przeciążeniami, urazami lub przyczynami organicznymi. Pojawia się wówczas ból, może dojść zarówno do zmian odwracalnych jak i nieodwracalnych.
Jeżeli takie patologiczne procesy dotyczą stawów kręgosłupa, może pojawić się mechaniczny ucisk na korzenie nerwowe lub rdzeń kręgowy. Zaburzenie pracy tych struktur może być również powodowane przenoszeniem stanu zapalnego ze stawów kręgosłupa na tkankę nerwową.
Terapia manualna wykorzystując specyficzne techniki, pozwala usunąć przyczynę bólu, jeśli ból nie wynika ze zmian organicznych. Zmiany organiczne to takie zmiany, gdzie zaburzeniu ulega budowa danej struktury. Przeciwstawne tym procesom są zaburzenia czynnościowe, czyli odwracalne. Dlatego też terapia manualna ma szerokie zastosowanie w chorobach, gdzie w obiektywnych badaniach lekarskich nie znajduje się ich organicznej przyczyny. Należy przyjąć wtedy, że źródłem tych dolegliwości są dysfunkcje narządów ruchu, w tym przede wszystkim dysfunkcje kręgosłupa. Natomiast wszystkie dolegliwości których przyczyna leży w zaburzeniach czynnościowych narządu ruchu, są dolegliwościami typu odwracalnego. Oznacza to, że można je wyleczyć. W takich przypadkach terapia manualna jest bardzo skuteczna.


Na czym polega leczenie?
Można powiedzieć że istotą zabiegu terapii manualnej jest usuniecie bólu. Najważniejszym celem terapii jest jednak poznanie i wyeliminowanie przyczyn powstawania bólu, a tym samym odtworzenie równowagi statycznej stawowej i mięśniowej, czyli przywrócenie prawidłowej funkcji stawów i prawidłowego napięcia mięśni.



Proces leczenia ma kilka etapów:
1. Etap - uwolnienie wszystkich ruchów kręgosłupa i innych stawów od bólu.
Bardzo często praktykowane jest kończenie leczenia na tym etapie. Zaprzestanie leczenia w tym okresie powoduje powrót bólu po krótszym lub dłuższym okresie czasu.
2. Etap - poprawa elastyczności odpowiednich mięśni i więzadeł.
3. Etap - odzyskanie równowagi statycznej mięśni i więzadeł.
Równowagę tą osiągamy wówczas, gdy uzyskamy normę zakresu ruchu w stawach.
Podczas realizacji wyżej wymienionych etapów muszą być przestrzegane ogólne zasady wykonywania zabiegów terapii manualnej.
Wszystkie techniki zabiegowe wykonuje się zgodnie z zasadą bezbolesności i ruchu przeciwnego według Maigne’a. Oznacza to, że zabiegu nie wolno wykonywać w bólu, a jeśli w jakimś ruchu występuje ból, to terapię wykonujemy w kierunku przeciwnym do bólu. Stosując tę zasadę, można przystąpić do odblokowania stawów, czyli odtworzenia równowagi stawowej. Aby to osiągnąć należy posłużyć się technikami mobilizacji i manipulacji stawu. Zabieg manipulacji kończy się charakterystycznym “trzaskiem” i wówczas staw powraca do pozycji prawidłowej. Ten sam efekt można osiągnąć w dłuższym czasie stosując technikę mobilizacji, czyli wykonywania powtarzanych kilkunastokrotnie ruchów w stawie w określonym kierunku.
Aby utrzymać stan prawidłowy należy także zadbać o mięśnie i więzadła. W zależności od celu jaki chcemy osiągnąć, stosuje się szeroki wybór metod.
Najbardziej obecnie popularną techniką jest technika poizometrycznej relaksacji mięśni.
Metoda ta polega na napinaniu i rozluźnianiu poszczególnych mięśni w wyizolowanych pozycjach. Różne modyfikacje tej techniki mogą wpływać na stan napięcia mięśni, ale mogą działać również przeciwbólowo.
Proces leczenia, wykonywanie różnych technik są kolejnymi etapami po bardzo wnikliwej i szczegółowej diagnozie, która w medycynie manualnej jest bardzo rozbudowana i niezwykle ważna.
Podsumowując, można stwierdzić, iż terapia manualna wykonywana zgodnie z jej wskazaniami to bardzo skuteczna, niebolesna i bezpieczna metoda leczenia.